Devlet’ten Kaçış Yok

Girişimciler, Regülasyon Riskini Sermayeden Daha İyi Yönetin

İstanbul, New York ve San Franciso başta olmak üzere farklı yerlerde girişimcilerle tanışıyorum, mentorluk yapıyor şirketlerine yatırım yapıyorum. 2018’de Türkiye’de Kurucu Üyelerinden olduğum Endeavor Global’in networkünde çok sayıda şirketi takip ediyorum. Kalp krizine yol açan yüksek tanisyon gibi takip etmedikleri en sinsi risk olan regülasyonların farkında değiller, yönetmiyorlar.

Son dönemde bolca ortalığa saçılan para sayesinde aldıkları yatırımlarla satın aldıkları teknolojiyi kullanıp regülasyonları bypass etmeyi sosyal sorumlulukları yok saymayı, sektörel paydaşları düşmanlaştırmayı yıkıcı inovasyon sayıyorlar. Uber’den WeWork’e mağdurlaştırmayı ‘paylaşım ekonomisi’ gibi seksi terimlerle VC’lere satan çok şirket geldi geçti. Adeta tarikatlaştırılan liderlerinin yarattığı acımasız, kibirli, maço şirket kültürü de çalışanlarının kendilerini sanki kanun ve regülasyonların üzerinde görmelerine sebep oldu. Uber, WeWork gibi dönemin Decacaronlarının an itibariyle en iyi deyimle çırpındığını not edelim.

Peki Ne Yapmalı?

Girişimcisi olacağınız sektörde regülasyon ve kanunların oluşturduğu ortamı en başından iyi analiz edin. Sektördeki paydaşları – kamu, özel sektör, STK, akademi vs – yakından takip edin. Paydaş haritanızdaki en stratetjik ve güçlü olanlar iş modelinizi nasıl etileyecek gerçekçi olarak anlayın.

Uber’in Türkiye’ye ilk girdiğinde yaptığı gibi taksilere savaş açıp sonra kapatıldıktan sonra sadece sarı taksilerle çalışmak zorunda kaldığını hatırlayın.

PayPal’in Türkiye’de lisansının uzatmak için Kamu’da ‘Ben Dünya standardıyım, Türk KOBİ’leri bize muhtaç’ kurumsal kibiriyle Kamu’da yarattığı öfke ve tepkiyle ülkeyi terketmek zorunda kaldığını unutmayın.

Ekibinizde Chief Regulation Officer – in-house ya da danışman – mutlaka olmalı. En başından mevcut regülasyonlarlar aldığınız riskerli çıkarıp yönetin. Büyük olasılıkla pazarın gri noktalarında yeni politika ve kanun düzenlemelerinin önünü açın; Stratejik, önemli paydaşlar ile ortak akıl toplantıları yaparak misyon birliği için yeni ittifaklar kurun. Kamu sorumluları ile birlikte çalışarak entellektüel sermaye katkısı yapın. Unutmayın, Devlet er geç o kanunları yapacaktır, ancak en başından angaje olmazsanız pişen aş siz dahil hiç kimseyi tatmin etmeyecektir.

Başarılı ekipler proaktif olurlar, çalıştıkları şirketleri de rekabette öne geçirir ve üstünlük sağlarlar. Bernard Shaw’in dediği gibi iş hayatında üç tür insan var: Olayları gerçekleştirenler, olayları seyredenler ve sonunda olan bitene hayret edenler. Regülasyon riskini proaktif olarak yönetin, en başından hedef pazarınızda kalıcı pozisyon alın, güvenilir saygın marka sermayenizi biriktirin.

Atalarımız ne kadar güzel söylemiş – gönülsüz pişen aş, ya karın ağırtır ya baş.